I Basur jlemané belog ajum lengeh inguh. Paningalanné pragat barak. Kiap dogén. Jlema demen magadang ajak majogédan. Sabilang ada jogéd maan dogén ia ngibing. Ngibingné misi ngebor. Tiang lek ningalin. Jogédé masih nyak nuutang krana bayaha. Nyak buin pesu tabuh majaranané. Péh kénkén cara jaran binal. Éngat-énggot. Misi nujah-nujah bangkiang jogédé. Kanti bisa suudanga. Mara nyak kasisi. Tiang juru ilihin. Gumana ngaba anduk cenik anggon lap peluh.
Panabuh rindiké mula suba nawang tekén dedemanané I Basur. Demen tekén jogéd ané bangkiangné méros janjang. Apa buin pipiné misi sujénan. Sekaané mula ngalihang preginané pangégér. Sabilang kena tepaka jeg buduh paling. Bisa sapin tekén panak somah.
“Kénkén Mang igel icangé?”
Tiang kenyem. Igel-igelan jaruh ento!”
Ia kedék. “Apang maan dogén ngibing. Maan tepaka tekén jogédé. Lemuh bangkiangné apang bakat. Luung rasané. Komang sing demen majogédan. Sing nawang sehan anak luh. Yén icang kudang jogéd suba tawang sehanné.”
“Icang jejeh. Nyanan muduhin majogédan.”
“Sing kenapa? Bandingang buduh sajaan. Luungan muduhin.”
“Péh. Sing bani. Kanggoang sing nawang bangkiang jogéd.”
“Melah masi kéto. Melahang dogén apang sing dadi truna sesepelan.”
Tiang kedék. Yén alihang uli sebeng, I Basur tusing sanget bagus. Nanging liu pesan anaké luh muduhin ia. Tusing pregina jogéd dogén. Ipidan taén ngorahang ajak tiang, ia ngelah pipis rejuna. Ento anggona sabilang lakar pesu. Buina taén barengin tiang ngalih sesabukan. Ia makisi-kisi ajak balianné. Balianné pragat anggut-anggut. Balianné misi ngrajah gidatné ajak layahné. Buina misi makpak rerajahan. Apa kadén rerajahanné ento.
I Basur mula aget jlema goba tuna, nanging rebut anak jegég.
Masan jogedé ilang. I Basur masi ilang. Tiang timpal leketné tusing taén rungu tekén pajalanné I Basur. Pada iju tekén awak padidi. Cara linuh ngidup-ngidupang awak padidi.
I Basur mula tusing taén morahan lakar magedi. Kanti bulanan, tibanan tusing nawang tanah palekadan. Mémé bapané tusing taén rungu. Mulih ja mulih. Magedi ja magedi. Dugasé niki iseng tiang malali. Tepukin tiang ia ngajak turis. Lén pesan I Basur jani. Awakné matato. Kupingné manting-anting. Bokné kuning lantang. Sing taén suahina. Mirib ento madan gimbal. Yén ipidan suba orahanga ngiring pakayunan. Tatoné méndahan. Ada tato macan calingné pungak. Tato naga ngamah katak. Tato garuda ngeberang pitik. Tato celudu ngenceh. Uli di tangkah kanti ka batis misi tato.
Ia ngaku dadi gaid. “Kanggoang Mang sing ngelah gegaén lén. Jani, ené anggon ngalih isin basang.”
Tiang inget dugasé ipidan. Kalingké bisa mabasa Inggris. Basa Jepang, Mandarin, Spanyol. Basa Indonésia enu lengeh buah. Sangkan pragat inguh sabilang maan basa duranegara. Lén pesan jani. Cara yéh munyiné. Nelehdeh pesu.
Ia ngaku maan kursus basa duranegara. Lék kenehné baan sesai kucap belog. Suud kursus basa Inggris lantas basa ané lénan kursusina.
Ia ngorahang sabilang wai magenti turis. Suud Éropa, Asia. Suud Asia, Afrika. Demen pesan kenehné I Basur. Makejang sebeng turis tawanga. Mamua putih. Mamua selem denges. Mamua kuning gading. Mamua barak.
Di paturu gaid I Basur makejang nemenin. Orahanga demen nulungin timpal. Yén maan rejeki pepes ngajak timpal nginem bir, wiski, bréndi. Timpal-timpalné makejang demen. Bisa matimpal.
“Pepes mulih Sur?”
“Tusing. Manian apisanan. Bes sesai mulih ajum reramané. Anak luung rasané mulih kapah-kapah. Suba ada duang tiban icang tusing mulih. Masi reraman icangé tusing pati rungu. Depang dogén. Disubané icang sanget perlu tekén rerama mara mulih.”
“Dadi pacadang kablet reramané.”
Ia kedék. “Tusing. Icang setata inget tekén rerama. Sabilang peteng icang nunasang apang reraman icangé setata rahayu. Lantang tuuh. Tetep maan isin idup.”
Tiang kenyem-kenyem. “Kéto mara Basur adana. Kapi kapah-kapah kéwala inget tekén kawitan.”
Ia nyemakang tiang bir. Tiang muruk nginem bir. Yén di jumah, pragat yéh jaka dogén pragat inem. Kanti duang botol. Tusing masi marasa kuneng-kunengan. I Basur nginem wiski. Tiang bengong. Ia kenyem.
Turisé ané ajaka masi patuh. Mawiskian. Nyambil ngenyit roko putih. Kutil-kutilanga. “Mula jegég.” Kéto tiang ngrimik di keneh. Cunguhné nirus lanying. Kulitné putih sentak. Cara putih taluh. Matané biru. Ngelah masi tiang demen ajak ia.
“Icang lakar ka Amérika buin mani. Ajak né, I Méri. Icang bisa ditu nongos di aparteménné I Méri.”
“Buin mani?”
“Aa. Ené pasporé.”
“Sing morahan mulih?”
“Tusing. Disubané maan ka Amérika mara icang mulih. Apang liu bakat tuturang. Yén jani apa tuturang.”
“Apang maan mabakti ka sanggah.”
“Widhiné dija-dija ada Mang.”
Tiang mendep. Sambilang tiang nginem bir.
“Lamun Komang mulih orahang icang ka Amérika. Orahang enu idup.”
“Nah!” Tiang mulih.
Suba ada telung tiban sing kacunduk ajak I Basur. Jani orahanga ia suba mulih. Sinah suba liu ngaba dolar. Apa buin dolar Amérika paling maela. Sinah suba I Basur dadi jlema sugih. Sinah suba I Basur lakar meli montor anyar. Umah anyar. Bisa suba lakar makisid uli di désa. Bisa suba lakar nongos di kota. Bisa suba mémé bapané menékin montor anyar. Tusing cara ané suba-suba. Kanti nyakitang entud. Kanti rématik batisné. Jeg leser dogén suba pajalanné I Basur ajak reramané. Madak apang I Basur enu inget ajak tiang. Anak biasané. Yén suba dadi anak sugih, sapin dugasé ajak melarat ipidan. Ajak kangin kauh. Apa buin sugih mara. Lén rasané dadi anak sugih mara. Timpal leket dadi anak joh. Tiang ngindayangin kema. Tiang inget matimpal leket. Lantas mulihné. Sina maan gapgapan uli Amérika. Teked jumahné. Kulukné ngongkong tiang. Jangih gati. Paling reramané ngesékang kulukné.
“ Yééééé Komang. Mai Mang! Dini negak!” Méméné ngaukin tiang.
Tiang kipak-kipek. Sledétin tiang isin umahné I Basur. “Dadi énu cara dugasé ipidan? Mirib tondén jenenga ngelah keneh menangin umah. Mirib tondén jemaka pipisné di bank. Mirib apang tusing ngenah liu ngaba pipis. Mirib takut idihina tekén nyama brayané. Mirib I Basur suba ngrasaang kéwehné ngalih pipis. Sangkan tusing nyak ngédéngang kasugihané.”
“I Basur kija?”
Méméné nyautin baan yéh paningalan. “Ento di baléné. Ia sing nyidayang bangun uli sasukat teka uli Amérika. Pragat meragang dogén. Kulit ngaput i tulang dogén jani. Matanné nyenikang dogén. Muanné sayan sing macaya. Angkihané sayan joh. Yén peteng pepes gati ngomong tusing karoan. Pepes ipit. Ngorahang awakné pelih. Ngorahang awakné takut. Apa kadén takutina. Tusing nyidayang bangun. Yén sing bangunang.”
“Men sing alihang balian?”
“Suba. Kudang balian kadén suba maangin ubad. Masi enu kakéné. Kanti mémé maan nunasang ka baas pipis. Orahanga salahang kawitan. Suba bayahin. Suba ngaturang guru piduka masi enu kakéné. Mémé inguh gati. Komang suba nawang. Mémé ngelah tuah I Basur dogén. Madak apang ia énggal seger. Apang ada ngantinin maayah-ayah di désa. Lek atiné ngelah pianak tusing gati taén tuun ka désa. Jejeh masi mémé.”
Tiang inget dugasé i pidan I Basur demen pesan makpak rerajahan. Mirib rerajahanné ento ngrubéda. Sesabukané kanti tebel gati. Mirib tusing taén maan labaan sangkan ngrubéda.
“Men I Méri kija?”
“Ia sing bareng ka Bali.”
“Badah di segeré dogén inget. Di gelemé cara layangan pegat.”
“Méééééééééééééé! Jagjagin tiang. I Pekak ajak I Dadong ulap-ulap. Tiang jejeh gati. Nyén ené Mé?”
“Tiang I Komang.” Ia nagih bangunang. Ia nyedédégang awakné di temboké. Ia nagih pecikin tiang. Tundunné pecikin tiang. Sirahné pecikin tiang. Kanti betekan batisné. Jrijiné kepot-kepotin tiang. Ia ngorahang marasa luungan abedik.
“Méééé. Ampurayang tiang.” I Basur ngeling. “Tiang pelih. Di subané kakéné mara inget tekén rerama.. Tiang setata ngaénang rerama sebet. Méééééé. Ampurayang pajalan tiangé. Dugasé di Amérika tiang ajak I Méri suba cara makurenan. Ia nglahlahin gelemé ené.”
Méméné I Basur mendep. Mecuk alis. Tusing karesep tekén raosné I Basur.
No comments:
Post a Comment